Արցախը՝ Վեհափառ Հայրապետերի ամանորեայ ուղերձների առանցքում

Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ամենայն հայոց կաթողիկոս.

«Թոյլ չտանք, որ ազգային կեանքում արմատաւորւի կործանարար յարմարւողականութիւնն ու անտարբերութիւնը»

Սիրելի բարեպաշտ ժողովուրդ ի Հայրենիս եւ ի Սփիւռս,

Տարեմուտի այս երեկոյ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնից Հայրապետական Մեր սէրն ու բարեմաղթանքերն ենք բերում ամենքիդ։ Ամանորը սահմանագիծն է պատմութիւն դարձած օրերի եւ յուսառատ գալիքի։

Փրկչական 2024 թւականը դիմաւորում ենք խոր մտահոգութիւններով, դիմաւորում ենք ահռելի կորուստների անամոքելի ցաւը մեր սրտում։ Ծանր տարի ապրեցինք, սակայն Տիրոջն ապաւինած՝ յոյսով ու լաւատեսութեամբ ենք նայում մեր ազգի ապագային։ Արցախի բռնազաւթման եւ հայաթափման, Հայաստանի շուրջ ստեղծւած լրջագոյն իրավիճակով եւ առկայ հիմնախնդիրներով հանդերձ՝ հաստատակամ պիտի յաղթահարենք դժւարութիւնները՝ ամուր պահելով նւիրումն ու սէրը առ հայրենին եւ հաւատը առ մեր Ամենակալ Տէրը։

Սիրելիներ, ուրախութեան, թէ նեղութեան պահերին մեր ժողովուրդը միշտ ապաւինել է Աստծուն, միշտ ուժ ու զօրութիւն առել Բարձրեալից՝ հաւատքով, որ Աստւած մեզ հետ է։ Անտարակոյս, մեր ժողովրդի հոգեւոր ներուժն ու ոգու ամրութիւնը մեզ պիտի առաջնորդեն վերյառնումի եւ հայոց կեանքի յաղթական վերընձիւղման։ Մենք ժառանգներն ենք մի ազգի, որ տառապել ու չարչարւել է, բայց չի յանձնւել, ցեղասպանւել է, բայց չի կործանւել, սրատւել է, բայց չի մահացել: Արդարեւ, չի կարող ընդհատւել պատմութիւնը մի ժողովրդի, որի տարեգրութիւնը զարդարւած է աստւածպաշտութեան եւ հայրենասիրութեան հրաշալի վկայութիւններով, ապրելու եւ արարելու անընդմիջելի տենչանքով: Փորձութիւնները յաճախ են պատահում ժողովուրդների կեանքում, սակայն դժւարին իրավիճակներից յաղթանակած են դուրս գալիս այն ազգերը, որոնք աննկուն են մնում ոգով ու առ Աստւած հաւատքով եւ արիաբար դիմակայում նեղութիւններին ու մարտահրաւէրներին։ «Տէրը ապաւէնն է բոլոր նրանց, ովքեր յոյսը դրել են Նրա վրայ»,- ասում է սաղմոսերգուն (17.31)։

Արդ, սիրելիներ, նոր տարում նորոգւենք հոգով ու մտքով, զօրանանք յոյսով, ինքնաքննութեամբ անդրադառնանք մեր ընթացքին ու գործերին, սրբագրենք թերացումներն ու սայթաքումները, թոյլ չտանք, որ ազգային կեանքում սերմանւի ատելութիւն ու պառակտում, արմատաւորւի կործանարար յարմարւողականութիւնն ու անտարբերութիւնը։ Ապրենք հաւատքով զարդարուն կեանքով, միմեանց հանդէպ աստւածապատւէր սիրով, որպէսզի զգանք Աստծոյ շնորհաբեր ներկայութիւնը մեզանում։ «Մեր անձերը կառուցենք հաւատի սրբութեամբ, աղօթենք Սուրբ Հոգով, պահենք մենք մեզ Աստծու սիրով»,- ինչպէս յորդորում է առաքեալը (Յուդա 20-21)։ Միասնական լինենք Հայաստանում ու Սփիւռքում եւ մեր համախումբ ջանքերը ծառայեցնենք յանուն համազգային շահերի պաշտպանութեան, հայրենեաց ու ազգի կեանքի նոր արշալոյսի կերտման։ Գիտակցենք, որ հայրենիքը այն միակ սրբազան վայրն է, որտեղ ամբարւած են բոլոր ժամանակների հայ սերունդների աղօթքներն ու երազները, որտեղ շարունակ պիտի կերտւի հայոց ինքնութիւնը, եւ որի սրբազան հողից է յաւէտ ուժ առնելու հայ ժողովուրդը: Հոգածու սիրով շրջապատենք Արցախից բռնի տեղահանւած մեր քոյրերին ու եղբայրներին, նրանց մէջ առատացնենք յոյսը, որ երբեք չմարի հայրենի Արցախ վերադարձի տեսիլքը, եւ զօրեղ մնայ հաւատն առ Աստւած։ Աջակից լինենք կարիքաւորներին ու նեղեալներին եւ Բարձրեալի օգնականութիւնը հայցենք անյայտ կորած եւ գերեալ մեր զաւակներին ու նրանց ընտանիքներին։

Սուրբգրական պատգամի համաձայն՝ չմոռանանք բարեգործութիւնը եւ մեր ունեցած բարիքներին միմեանց մասնակից դարձնելը, քանզի այդպիսի՛ պատարագներն են հաճելի Աստծուն (հմմտ. Եբր. 13.16), եւ այս է ճանապարհը մեր ժողովրդի բարեպաշտ ու ապահով կեանքի, այս է ճանապարհը դարաւոր ու նւիրական արժէքներով մեր ազգի եւ պետութեան լինելիութեան ու յարատեւութեան։

Սրտագինս աղօթենք, որ Երկնաւոր Տէրը խաղաղութեան մէջ պահի հայոց աշխարհը եւ ողջ մարդկութեանը, Իր զօրակցութեամբ յոյսի ու սիրոյ շնորհները եւ յաղթութեան պարգեւը սփռի վտանգների միջով անցնող մեր հայրենիքի ու համայն հայութեան կեանքին այսօր եւ միշտ եւ յաւիտեան. ամէն:

Բարի, օրհնեալ Նոր տարի։

Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա Կաթողիկոսի 2024 Նոր տարւայ հայրապետական պատգամը

Համահայկական նոր ռազմավարութեամբ եւ ամուր յանձնառութեամբ դիմաւորենք Նոր տարին 

Շուտով 2023 տարին կը դառնայ անցեալ ու մեր կեանքի հորիզոնին դիմաց կը բացւի Նոր տարին: Արդարեւ, ահաւոր յուսահատութեամբ ու խոր յուսախաբութեամբ լեցուն եղաւ անցնող տարին մեր ազգի կեանքին մէջ: Կապրինք աննախատեսելի վտանգներով լեցուն ժամանակներու մէջ: Կը խարխափենք անորոշութեան մէջ: Մեր պատմութեան անցեալի ու ներկայի դառն փորձառութիւնը յստակօրէն ցոյց կու տայ, որ հարկ է վստահիլ մեր սեփական ուժին ու գործել՝ մղւած ազգին ու հայրենիքին գերագոյն ու ընդհանրական շահերէն: Հետեւաբար, առաւել քան երբեք այսօր հրամայական կարիքը ունինք ներկայ անորոշ կացութենէն մեզ դուրս բերող ՀԱՄԱՀԱՅԿԱԿԱՆ ՆՈՐ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹԵԱՆ, եւ առաջին հերթին՝ Արցախի գծով:

Բռնագրաււեցաւ Արցախը Ադրբեջանի կողմէ, եւ աւելի քան հարիւր հազար արցախցիներ ենթարկւեցան բռնագաղթի: Աշխարհը լուռ մնաց: Լուռ մնացին նաեւ Արցախի անվտանգութեան երաշխաւոր երկիրները: Սակայն մենք պէտք չէ լուռ մնանք: Արցախի էջը փակւած չէ մեզի համար: Պէտք է ազգովին պայքարինք՝ միջազգային օրէնքին համաձայն երաշխաւորելով Արցախի հայութեան վերադարձը, միջազգային հովանիին ներքեւ ապահովելով Արցախի հայութեան ինքնորոշման իրաւունքը, ինչպէս նաեւ ազատ արձակումը Արցախի ձերբակալւած պետական պատասխանատուներուն: Այս նպատակի իրագործման համար անհրաժեշտ է համահայկական մասշտաբով լծւիլ աշխատանքի՝ հայ թէ օտար մասնագէտներէ բաղկացած յատուկ յանձնախումբի մը ճամբով:

Կողջունենք Արցախի Հանրապետութեան լուծարման հրամանագրի չեղեալ նկատումը: Միաժամանակ հրամայական կը նկատենք, որ Արցախի պետական կառոյցները շարունակեն գոյատեւել եւ մանաւանդ Արցախի ժողովուրդը չդառնայ Սփիւռք, այլ՝ համախումբ ու կազմակերպ ներկայութիւն Հայաստանի մէջ: Արդարեւ, նման կարեւոր քայլեր՝ Արցախի պայքարին պիտի տան իրաւական հիմք զայն դարձնելով նաեւ գոյութենական խնդիր:

Նոր ռազմավարութիւն պէտք է մշակէ Հայաստանի իշխանութիւնը: Անհրաժեշտ է, որ Հայաստանը սոսկ զիջումներ կատարելու կացութենէն դուրս գայ: Իրապաշտութիւն չի նշանակեր համակերպում: Հայաստանը պէտք չէ վճարէ տարածաշրջանէն ներս համապարփակ խաղաղութեան հաստատման գինը: Նշեալ եւ յարակից այլ խնդիրներու մասին յաճախակի առիթներով Մեր տեսակէտները յստակ ու հետեւողական կերպով պարզած ենք՝ շեշտելով, որ Հայաստանի իշխանութիւնը պէտք է նկատի առնէ թէ՛ հայրենի ժողովուրդին եւ թէ՛ Սփիւռքին տեսակէտները՝ երկրին համար ճշտորոշիչ կարեւորութիւն ներկայացնող խնդիրներու նկատմամբ:

Կորսնցուցինք Արցախը, հայրենիքի այս կարեւոր հողատարածքը: Զգո^՜յշ… կրնանք կորսնցնել նոր տարածքներ նա՛եւ Հայաստանէն: Աշխարհաքաղաքական պայմաններու հոլովոյթը եւ տարածաշրջանի ուժերու յարակցութիւնը ճի՛շտ ըմբռնենք: Քաջ գիտնալով, որ ո՛չ մօտաւոր եւ ո՛չ ալ հեռաւոր մեր բարեկամները կրնան օգնութեան հասնիլ մեզի, հարկ է, որ Հայաստանի քաղաքական արեւելումը ըլլայ հաւասարակշռւած Արեւելքի եւ Արեւմուտքի միջեւ, հեռու մնալով միակողմանի ու գրգռիչ քայլերէ, որոնք կրնան Հայաստանը վերածել հզօր պետութիւններու մրցակցութեան դաշտի:

Նոր ռազմավարութիւն պէտք է մշակէ նա՛եւ Սփիւռքը: Յաջորդական պատերազմներու պարտութենէն, Արցախի բռնագրաւումէն եւ ներկայ իշխանութեան կողմէ առնւած ռազմա-քաղաքական քայլերէն յուսախաբ դարձած Սփիւռքը իրաւունք չունի լուռ մնալու՝ աննախատեսելի վտանգներով լեցուն ներկայ անորոշ կացութեան դիմաց: Ոչ ալ Հայաստանը իրաւունք ունի անտեսելու Սփիւռքը իր լայն կարելիութիւններով: Սփիւռքը ռազմավարական գործընկեր է Հայաստանին: Հետեւաբար, ան չի կրնար սոսկ հակազդողի դերին մէջ ըլլալ: Ըսելիքի կողքին, Սփիւռքը նաեւ ու մա՛նաւանդ ընելի՛ք ունի՝ համահայկական մտածողութիւն մշակելով, սփիւռքեան կառոյցներու միջեւ համագործակցութիւն ստեղծելով, իր փորձագէտները գործի մղելով եւ իր փորձառութիւնն ու միջազգային կապերը լայնօրէն օգտագործելով:

Սիրելի՛ ժողովուրդ, մաշած գովազդներով, կրկնւող լոզունգներով, եւ սպառած օրակարգերով չենք կրնար այլեւս մեր կեանքը շարունակել: Պահ մը դիտենք մեր շուրջը: Մեր ազգը ու հայրենիքը պահող արժէքներու համակարգը սկսած է խախտիլ եւ արժեչափերը՝ շրջւիլ: Ապազգայինին դիմաց ազգայինը սկսած է նահանջել: Հայաստան եւ Սփիւռք սկսած են իրարմէ հեռանալ: Մեր համայնական կեանքէն ներս ճեղքերը սկսած են խորանալ, եւ զիրար արհամարհելու ու անտեսելու ապականիչ մշակոյթ մը սկսած է իր տիրապետութիւնը հաստատել հայ կեանքէն ներս:

Անդրադառնանք այլեւս, որ փաստօրէն անդունդի եզրին ենք եւ առանձի՛ն: Հետեւաբար՝ վե^՜ր, վե^՜ր բարձրանանք պղպջակային հարցերէ եւ անիրատես սպասումներէ ու միակողմանի դատումներէ. թող մեր քննարկումները ըլլան խորքային ու նպատակասլաց, հայրենաշէն ու ազգակերտ: Այսօր մեր ազգին առաջնահերթ եւ անյետաձգելի օրակարգը Հայաստանի պետութեան փրկութիւնն է, որուն շուրջ պէտք է համախմբւին Հայաստանի ու Սփիւռքի բոլոր ուժերը անխտի՛ր: Ա՛յս կը պահանջւի մեր ղեկավարներէն, հոգեւորականներէն ու մտաւորականներէն. այլ խօսքով՝ մեր բոլորէ՛ն:

Իրատեսութենէ ու հեռատեսութենէ բխող յիշեալ մտածումները, շեշտաւորումները ու մտահոգութիւնները մեզ պէտք է մղեն արթնութեան, զգաստութեան ու պատասխանատւութեան: Մեր պատմութեան ներկայ ճգնաժամային հանգրւանին, ազգը ու հայրենիքը անմիջական անհրաժեշտութիւնը ունին ազգային գաղափարախօսութեամբ թրծւած ու նոր ռազմավարութեամբ ու մարտավարութեամբ հունաւորւած համահայկական օրակարգի, ինչպէս նաեւ զայն կեանքի կոչելու յանձնառութիւնը ունեցող եւ մեր ազգին բեւեռացւած զաւակները համախմբող իմաստուն ու հեռատես ղեկավարներու: Այլ ճամբայ չկայ մեր կեանքին դիմաց:

Աստծոյ Որդին աշխարհ եկաւ հինը քանդելու ու նորը շինելու եւ ապականած արժէքներու համակարգը փոխարինելու՝ մարդը մարդայնացնող արժէքներով: Ա՛յս է պատգամը Նոր տարւան. ա՛յս է խորհուրդը Աստւածայայտնութեան։

Նոր տարին մեր ազգին համար պէտք է դառնայ վերանորոգ յոյսով, հաւատքով ու վճռակամութեամբ ապագային նայելու ու մեր ազգին ու հայրենիքին պայծառ ապագան կերտելու հրաւէր: Կաղօթենք առ Բարձրեալն Աստւած, որ Իր երկնային շնորհքներով ու բարիքներով ծաղկեցնէ մեր ազգին կեանքը՝ ի Հայաստան եւ ի Սփիւռս աշխարհի, եւ պահէ ու պահպանէ մեր հայրենիքը երեւելի եւ աներեւոյթ չարերէ ու չարիքներէ:

ԱՐԱՄ Ա ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ
ՄԵԾԻ ՏԱՆՆ ԿԻԼԻԿԻՈՅ

1 Յունւարի, 2024
Անթիլիաս, Լիբանան